Přestože se na první pohled může jevit, že silnější větrné proudění může být pro migraci ptáků prospěšné, zvláště v případech, kdy fouká tzv. „do zad“, situace není zdaleka tak jednoduchá. Migrační chování ptáků má svá specifika a ptáci instinktivně vědí, kdy je třeba zastavit a dočerpat energii. Proto jsme svědky v případech silného proudění vzduchu zpomalení či zastavení migrace. V případech, že větrné počasí trvá více dní, je dobré začít s přikrmováním a alespoň částečně ptákům pomoci. V minulých dnech, zejména pak v neděli 29. října 2017, panovalo ve střední Evropě extrémně silné větrné počasí, které ovlivnilo tah ptáků nejen v České republice.
„Silný vítr může ornitologům přinést i překvapení v podobě pozorování druhů, u nichž není výskyt v našich končinách běžný. Proudění ze severních oblastí s sebou totiž dokáže vzít na nedobrovolnou cestu i ptáky, kteří odlétli od moře za potravou. Občas se nevrátí na pevninu, z níž odletěli, ale mohou být odnesení až k nám. Tak tomu bylo například i v roce 2016, kdy byla na Slovensku pozorovaná chaluha malá,“ vysvětluje Lucia Deutschová z Ochrany dravcov na Slovensku.
Také v České republice byl před příchodem fronty zaznamenán silný průtah ptáků, kteří reagovali na blížící se počasí. „Než přišla vichřice, probíhal v sobotu 28. října masivní tah drozdů, zvláště pak cvrčal. Nad Červenohorským sedlem v Jeseníkách prolétlo od konce noci a během dopoledne hrubým odhadem min. 500 cvrčal, během půl hodiny 8:30-9:00 to bylo asi 160 ptáků včetně hejn čítajících 40 a 45 jedinců. Podobně silný pohyb byl zaznamenán i v nižších oblastech. Trumfovaly je už jen kvíčaly, kterých během stejné půlhodiny prolétlo téměř 600, včetně hejn 150 a 100 ptáků, kvíčal prolétlo celkově několik tisíc,“ potvrzuje ornitolog Martin Vavřík a dodává: „Dlouhodobě se snažíme pochopit vliv větru na tah ptáků přes Červenohorské sedlo. Původně jsme si mysleli, že ideální je jižní vítr – tedy protivítr. Postupně se ukázalo, že ten je výhodný hlavně pro odchyty, ptáci táhnou ve velkém často i za severního větru. Někdy se zdá, že nejhorší je spíše bezvětří, ale získaná data je třeba ještě podrobněji zhodnotit. Každopádně pozorovat králíčky obecné, protahující koncem října v noci ve sněžení za silného jižního protivětru patřilo k nejsilnějším zážitkům na sedle. V těchto dnech je stále ještě řada druhů ptáků, kteří dokončují tah přes naše území, u několika druhů bude ještě silný tah probíhat i v dalších týdnech.“
„Aktuálně převládající silné proudění vzduchu ze severu způsobilo zpomalení ptačí migrace. Ptáci čekali, dokud se podmínky nezlepší. Podle našich zjištění je v období podzimní migrace optimální proudění z jihu, které vytváří neutrální podmínky a umožňuje ptactvu přizpůsobit cestu jejich potřebám. V současnosti ještě stále protahují Slovenskem druhy jako střízlík obecný, králíček ohnivý, sýkorka uhelníček, sýkorka koňadra, červenka obecná, drozd cvrčala, pěvuška modrá či strnad rákosní. Jde převážně o populace ze severní a severovýchodní Evropy, Slovensko je migrační křižovatkou při jejich cestě na zimoviště v jižnějších oblastech,“ uzavírá slovenské zkušenosti Roman Slobodník z Ochrany dravcov na Slovensku.
Text: Lukáš Kadava
Titulní foto drozda cvrčaly: Martin Vavřík