Stuart Dahlquist krmil na svém dvorku rodinku vran amerických po více než čtyři roky, než mu vrány přinesly něco na oplátku – alespoň dle jeho pohledu. Jednoho březnového rána pan Dahlquist vyšel ze svého domu v severovýchodním Seattlu a všiml si krátké borovicové větvičky provlečené víčkem od sodovky. Předmět byl umístěn přímo před zadními dveřmi jeho domu, přesně na místě, kde každý den nechával vránám sušené kočičí krmivo. Další den nalezl na tom samém místě další větvičku s víčkem identickou té z předchozího dne. Spolu se svou ženou obešli sousedství, ale nemohli pro tyto podivné předměty nalézt žádné rozumné vysvětlení. Došli tedy k závěru, že za těmito ozdobenými větvičkami stojí právě vrány a nechaly je na dvorku svým dobrodincům, aby je zde našli.
Dahlquist, který provozuje obchod s dvířky pro zvířata, sdílel fotku těchto dvou větviček na Twitteru se slovy: „Tohle není pouze štědrost, je to kreativita, je to umění „. Příspěvek měl brzy značný ohlas s více než 33 tisíci lajků. Bylo by však možné, že tyto předměty skutečně vyrobily dotyčné vrány a záměrně je nechaly na místě, kde je měl pan Dahlquist nalézt? „Nikdy předtím jsem takovéto chování neviděla“, říká k případu Kaeli Swift, odbornice na zvířecí chování, který studuje krkavcovité ptáky na Washingtonské univerzitě. „To ovšem neznamená, že by mě to nutně překvapilo, kdyby tomu tak skutečně bylo“, dodává.
Vrány, jako členové čeledi krkavcovitých, jsou velmi inteligentní tvorové, kteří vyrábí nástroje, umí rozpoznat jednotlivé lidi, či se vzájemně učí jedna od druhé. U divokých vran však není známo, že by tvořili či nějakým způsobem vystavovaly něco, co bychom mohli nazvat uměním. Příležitostně ale byly pozorovány, jak zanechávají lidem, kteří je krmí, různé objekty, jako klíče, ztracené náušnice, kosti či kamínky. Toto chování nazývá ekolog John Marzluff jako „gifting“, což bychom mohli přeložit jako darování.
Marzluff poprvé zaznamenal toto chování kolem roku 2000, kdy shromažďoval příběhy pro svou novou knihu o inteligenci vran. Muž, který taktéž léta krmil na svém dvorku vrány, našel jednoho dne na krmítku sladkost ve tvaru srdce. Ač byl Marzluff k tomu zprvu skeptický, nepodařilo se mu nalézt jiné vysvětlení než to, že tam srdce skutečně nechala vrána.
Ne každý, kdo krmí vrány, dostává zvláštní předměty, ale dle dostupných, ač neoficiálních důkazů, nemá Dr. Marzluff pochyby, že se to skutečně může stávat. Toto chování není ještě zdaleka prostudováno, ale zaznamenané případy naznačují, že se vrány chovají jinak kolem lidí, se kterými jsou nějakým způsobem spřátelené. Například studie z roku 2014 z Institutu Konrada Lorenze v Rakousku prokázala, že vrány a havrani projevovali větší motivace si vyměňovat předměty s těmi osobami, které znali, než s pro ně cizími.
Co však vědci nemohou vědět, je proč ptáci nechávají lidem různé předměty. „To je ve zvířecím chování vždy kámen úrazu, tedy záměr, úmysl – protože se zvířat samozřejmě zeptat nemůžeme“, říká Jennifer Campbell-Smith z Binghamtonské univerzity, která se studiem vran zabývá. „Lidé dělají často rychlé závěry, že vrány nechávají předměty jako důkaz vděku. Koneckonců, lidé často tyto dary najdou na místech, kde vránám nechávají potravu, a interpretace tohoto chování jako vděku je tak nasnadě – nicméně je ovšem se třeba mít na pozoru, abychom si na zvířata nepromítali ryze lidské emoce a chování“, dodává Kaeli Swift.
Toto „darovací“ chování tak může být spíše důsledkem náhody – zvědavé vrány často odletí s nějakým předmětem, potom o něj ztratí zájem a nechají ho na místě. Pokud takto nechají objekt na místě, kde jim lidé nechávají potravu, může to u lidí vzbudit nadšení a povzbudit je v zanechávání další potravy. Vrána se tak naučí, že zanechávání náhodných objektů znamená větší objem jídla a může to naučit ostatní vrány ve své rodině. Jídlo je tak nejen u vran úžasným motivačním faktorem v posilování nějakého chování. Vytvoření „dárku“ z větvičky a části víčka by toto chování posunulo nad rámec toho, co vědci znají. Nicméně ani tak nevyloučili, že tyto předměty vrány opravdu vytvořili. „Jsem sice velmi skeptická k náhodným internetovým zdrojům, ale jelikož jsem obeznámena s chováním těchto ptáků a jejich inteligencí, nebyla bych šokovaná, kdyby tomu tak skutečně bylo“, říká Campbell-Smith.
A co vy, přinesla vám někdy vrána či jiný opeřenec nějaký dáreček? 🙂
Zdroj: https://www.audubon.org/news/did-crows-actually-make-these-gifts-human-who-feeds-them
Text a překlad: Tereza Kejzlarová / Titulní foto: Andy Reago & Chrissy McClarren / CC BY 2.0